Zgodnie z art. 62 ust. 1 Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, za posiadanie narkotyków (czyli środków odurzających lub substancji psychotropowych grozi kara pozbawienia wolności do 3 lat. Sąd zamiast tej kary, zwłaszcza w uzasadnionych przypadkach, może orzec karę nieizolacyjną – czyli grzywnę lub karę ograniczenia wolności (art. 37a kk).
Jeżeli sprawca posiadał znaczną ilość narkotyków, to może trafić do więzienia na okres od roku do nawet 10 lat (art. 62 ust. 2 upn) . W orzecznictwie przyjęło się, że chodzi tutaj o taką ilość, która jest wystarczająca do jednorazowego odurzenia się kilkudziesięciu osób (patrz wyrok Sądu Najwyższego z dnia 14 lipca 2011 r., sygn. akt IV KK 127/11).
Natomiast jeśli zachodzi tzw. wypadek mniejszej wagi, czyli np. posiadanie niewielkiej ilości marihuany na własny użytek, sąd wymierzy sprawcy karę grzywny, karę ograniczenia wolności albo karę pozbawienia wolności do roku (art. 62 ust. 3 upn).
W przypadku przestępstw zagrożonych bezwzględną karą pozbawienia wolności (np. posiadanie narkotyków) często zdarza się, że osoba podejrzana zostaje zatrzymana przez Policję. Kiedy Policja ma prawo zatrzymać osobę podejrzaną? Zgodnie z art. 244 kpk, Policja może zatrzymać osobę podejrzaną, jeżeli istnieje uzasadnione przypuszczenie, że mogła popełni
ona przestępstwo. Zatrzymanie jest uzasadnione również w niżej wymienionych przypadkach:
- zachodzi obawa ucieczki lub ukrycia się osoby podejrzanej,
- istnieje ryzyko zatarcia śladów przestępstwa przez osobę podejrzaną,
- nie da się ustalić jej tożsamości,
- istnieją przesłanki do przeprowadzenia przeciwko tej osobie postępowania w trybie przyspieszonym.
Zatrzymany musi być niezwłocznie pouczony o przysługujących mu prawach. Najważniejszym prawem, które przysługuje osobie podejrzanej, jest korzystanie z pomocy adwokata lub radcy prawnego (obrońcę można bowiem ustanowić na dowolnym etapie postępowania karnego). Osobie zatrzymanej należy niezwłocznie umożliwić kontakt z obrońcą (najlepiej w formie bezpośredniej rozmowy). Jeżeli zatrzymany jest cudzoziemcem lub nie włada dostatecznie językiem polskim, może on skorzystać z bezpłatnej pomocy tłumacza. Innymi przykładami uprawnień osoby zatrzymanej są:
- prawo do złożenia oświadczenia lub do odmowy złożenia oświadczenia,
- prawo do otrzymania odpisu protokołu zatrzymania (z czynności przesłuchania zawsze należy sporządzić protokół),
- w razie potrzeby prawo do dostępu do pierwszej pomocy medycznej.
Zgodnie z art. 248. § 1 kpk, zatrzymanego należy natychmiast zwolnić, jeżeli nie zostanie on przekazany do dyspozycji sądu wraz z wnioskiem o zastosowanie tymczasowego aresztowania w ciągu 48 godzin od chwili zatrzymania przez uprawniony organ (np. Policję). Policja lub inny organ musi zwolnić zatrzymanego również wtedy, gdy ustanie przyczyna zatrzymania lub na polecenie sądu lub prokuratora. W przypadku, gdy zatrzymany zostanie przekazany do dyspozycji sądu (oczywiście w czasie nie dłuższym niż 48 godzin), sąd w ciągu 24 godzin od chwili przekazania ma czas na wydanie i doręczenie zatrzymanemu postanowienia o zastosowaniu wobec niego tymczasowego aresztowania. Jeżeli takie postanowienie nie zostanie wydane w ciągu 24 godzin – należy natychmiast zwolnić zatrzymanego. Nie można w żadnym wypadku ponownie zatrzymać tej samej osoby na podstawie tych samych faktów i dowodów.
