art. 158 k.k. – Bójka i pobicie

Zgodnie z art. 158 kk, za udział w bójce lub w pobiciu, w którym naraża się inną osobę na utratę życia lub zdrowia grozi kara pozbawienia wolności do lat 3. Jeżeli uczestnik bójki lub ofiara pobicia w wyniku bójki lub pobicia zostanie trwale okaleczona, to sprawcy grozi kara więzienia od 6 miesięcy do 8 lat. Jeżeli skutkiem przestępstwa, o którym mowa w art. 158 kk jest śmierć człowieka, sprawca może trafić za kratki nawet na 10 lat! Nie zwlekaj i zadzwoń do nas już teraz! Zespół adwokatów i radców prawnych dołoży wszelkich starań, abyś uzyskał korzystny dla siebie wyrok. Jeżeli jesteś ofiarą pobicia, również możesz liczyć na naszą pomoc. Pomożemy Ci bronić Twoich praw przed sądem karnym. Jeśli chcesz uzyskać odszkodowanie, pomożemy Ci również w postępowaniu przed sądem cywilnym.

Bójka lub pobicie pomoc prawna

Zgodnie z art. 158 k.k., za udział w bójce lub w pobiciu i w związku z tym narażenie człowieka na bezpośrednie niebezpieczeństwo utraty życia lub zdrowia, grozi kara do 3 lat pozbawienia wolności. W przypadku, gdy następstwem przestępstwa określonego w art. 158 k.k. jest ciężki uszczerbek na zdrowiu człowieka, sprawcy grozi kara od 6 miesięcy do 8 lat pozbawienia wolności. Jako ciężki uszczerbek na zdrowiu należy rozumieć którykolwiek z wymienionych w art. 156 § 1 k. k. skutków: pozbawienie człowieka wzroku, słuchu, mowy, zdolności płodzenia lub inne ciężkie kalectwo, ciężka choroba nieuleczalna lub długotrwała choroba realnie zagrażająca życiu, trwała choroba psychiczna, całkowita albo znaczna trwała niezdolność do pracy w danym zawodzie, a także trwałe oraz istotne zeszpecenie lub zniekształcenie ciała. Jeżeli w wyniku przestępstwa określonego w art. 158 k.k. dojdzie do zgonu człowieka, to każdy uczestnik bójki lub pobicia musi liczyć się z karą więzienia wymierzaną na okres od roku do 10 lat¹.

Jeżeli sprawca przestępstwa z art. 158 k.k. używa podczas brania udziału w bójce lub pobiciu broni palnej, noża lub innego podobnie niebezpiecznego przedmiotu, odpowiada za przestępstwo określone w art. 159. W tym przypadku grozi mu kara więzienia od 6 miesięcy do 8 lat2. Niebezpiecznym przedmiotem jest taki przedmiot, który ze względu na swoje indywidualne cechy, użyty w sposób zwykły w sytuacji bójki lub pobicia stwarza niebezpieczeństwo wystąpienia skutku w postaci uszkodzenia ciała lub śmierci człowieka³. Rolę innego niebezpiecznego przedmiotu może więc pełnić siekiera, maczeta czy rozbita butelka (tzw. „tulipan”). Co ciekawe, w orzecznictwie do niebezpiecznych przedmiotów, które można użyć w celu popełnienia czynu opisanego w art. 159 k.k., zalicza się również psy ras uznawanych za agresywne. Sąd Apelacyjny w Łodzi wyrokiem z dnia 9 sierpnia 2005 r. (sygn. akt II Aka 135/05) uznał psa rasy Amstaf za „inny podobnie niebezpieczny przedmiot” w myśl art. 159 k.k. Zdaniem Sądu, o zaliczeniu psów tej rasy do kategorii innych niebezpiecznych przedmiotów decyduje ich silna budowa oraz agresja, zajadłość i nieustępliwość. Szczucie psem ofiary jest zdaniem Sądu uniemożliwieniem ofierze podjęcia skutecznej obrony, a przez to można uznać takie zachowanie za sposób realizacji celu przestępczego. W podobnym tonie wypowiedział się Sąd Apelacyjny w Gdańsku w postanowieniu z 11 października 2000 r. (sygn. akt II AKz 383/00). Sąd Apelacyjny w Gdańsku tym razem za „niebezpieczny przedmiot” uznał psa rasy Rottweiler, przez wzgląd na ich naturalne właściwości oraz bezpośrednim niebezpieczeństwie dla życia lub zdrowia, jakie stanowi posłużenie się psami tej rasy. Sąd podkreślił również konieczność poddania psów rasy Rottweiler profesjonalnemu szkoleniu⁴.

Czyn określony w art. 158 k.k. ma postać udziału w bójce albo w pobiciu. Podział ten ustawodawca utworzył w celu zapobieżenia wątpliwościom ze strony zarówno sądów, jak i organów ścigania. Bójkę można zdefiniować jako starcie pomiędzy trzema lub więcej osobami, które atakują siebie nawzajem i bronią się przed razami innych uczestników zajścia. Nie można bezsprzecznie ustalić, kto z biorących udział w bójce jest agresorem, a kto ofiarą⁵. Z kolei przy pobiciu możemy jednoznacznie rozróżnić napastnika i broniącego się. Jeżeli przynajmniej dwie osoby atakują na inną osobę (lub osoby), to mamy do czynienia z pobiciem. Strona atakowana nie ma zamiaru atakować agresora, co najwyżej broni się lub próbuje się bronić przed napaścią⁶.

Art. 158 k.k. – co robić?

Jak zostało to już wcześniej wspomniane, aby dane zajście można było nazwać bójką lub pobiciem, muszą w nim uczestniczyć co najmniej 3 osoby. Dwie osoby walczące między sobą (lub jedna osoba atakująca drugą) nie popełniają przestępstwa określonego w art. 158 k.k. W tym przypadku w grę wchodzi odpowiedzialność za czyny określone w art. 157 k.k. (średni lub lekki uszczerbek na zdrowiu), art. 156 k.k. (ciężki uszczerbek na zdrowiu) albo art. 217 k.k. (naruszenie nietykalności cielesnej) itp.⁷

Zgodnie z art. 25 § 1 k.k. nie popełnia przestępstwa ten, kto w obronie koniecznej odpiera bezpośredni i bezprawny zamach na jakiekolwiek dobro chronione prawem. Za przekroczenie granic obrony koniecznej, zwłaszcza zastosowanie środka obrony nieadekwatnego do niebezpieczeństwa (np. w przypadku, gdy agresor atakuje ofiarę pięściami, a ta, broniąc się, dotkliwie rani go znalezionym kawałkiem szkła, powodując u niego ciężki uszczerbek na zdrowiu) grozi odpowiedzialność karna w granicach przewidzianych za popełnione przez broniącego się przestępstwo. Sąd bierze jednak takie okoliczności pod uwagę i może z tego tytułu zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary lub nawet odstąpić od jej wymierzenia. Sprawca nie podlega karze, jeżeli udowodni, że przekroczył granice obrony koniecznej, ale działał pod wpływem strachu lub wzburzenia usprawiedliwionych okolicznościami zamachu⁸. Życie i zdrowie ludzkie niewątpliwie można zaliczyć do dóbr chronionych prawem – kary za przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu zawarte są w rozdziale XIX Kodeksu karnego. Co więcej, prawną ochronę życia i zdrowia oraz wolność od nieludzkiego, okrutnego lub poniżającego traktowania gwarantują art. 39, 40 oraz 41 ust. 1 Konstytucji⁹. O ile kwestia obrony koniecznej w przypadku pobicia nie budzi większych wątpliwości, o tyle w przypadku bójki raczej nie można mówić o obronie koniecznej. Istnieje jednak kilka wyjątków od tej zasady. W obronie koniecznej działa na przykład osoba neutralna, która usiłuje zapobiec bójce lub ją zakończyć np. poprzez rozdzielenie walczących między sobą osób. Dobrodziejstwo opisane w art. 25 k.k. można zastosować również wobec osoby, która definitywnie zrezygnowała z dalszego udziału w bójce lub wskutek przebiegu zdarzenia opisanego w art. 158 k.k. stała się niezdolna do walki. Co ważne, nie działa w obronie koniecznej ten, kto staje po stronie jednego z uczestników bójki i próbuje mu pomóc. Broniący tylko wybranej osoby (lub osób) automatycznie przystępuje do udziału w bójce, przez co również on poniesie odpowiedzialność za czyn z art. 158 k.k.¹⁰

Jeżeli jesteś podejrzany w sprawie o udział w bójce lub w pobiciu, a niniejszy artykuł nie rozwiał wszystkich Twoich wątpliwości, powinieneś jak najszybciej skontaktować się z radcą prawnym lub adwokatem. Dzięki jego pomocy możesz uzyskać najbardziej korzystny dla siebie wyrok.

¹ Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz.U. 1997 nr 88 poz. 553).

² Ibidem.

³ Gardocki L., Prawo karne. 14 wydanie zmienione, Warszawa 2008, s. 239.

⁴ Rudak O., Czy pies jest „niebezpiecznym przedmiotem w rozumieniu prawa karnego?, http://czasopismo.legeartis.org/2016/12/pies-niebezpieczne-narzedzie.html, dostęp 19.01.2018 r.

⁵ Bryk J., Bójka lub pobicie – aspekty prawne, http://kpplegionowo.policja.waw.pl/ple/aktualnosci/2195,dok.html, dostęp 19.01.2018 r.

⁶ Nowosad A., Bójka i pobicie, Warszawa 2014, s. 36 [online], https://books.google.pl/books?id=gb2MAwAAQBAJ&pg=PA37&lpg=PA37&dq=bójka+dwóch+osób&source=bl&ots=QM81tm-7-H&sig=IGn_ZTwuaoM5SUu16m8NCWs_anw&hl=pl&sa=X&ved=0ahUKEwiv74396c3YAhUMOhQKHTODAZI4ChDoAQgpMAE#v=onepage&q=b%C3%B3jka%20dw%C3%B3ch%20os%C3%B3b&f=false, dostęp 10.01.2018 r.

⁷ Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny (Dz.U. 1997 nr 88 poz. 553).

⁸ Ibidem

⁹ Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., (Dz.U. 1997 nr 78 poz. 483).

¹⁰ Budyn-Kulik M., Kozłowska-Kalisz P., Kulik M., Mozgawa M., Prawo karne materialne: Część ogólna. 3. wydanie, Warszawa 2011, s. 231-232 [online], https://books.google.pl/books?id=m25SAwAAQBAJ&pg=PA231&lpg=PA231&dq=obrona+konieczna+a+udział+w+bójce&source=bl&ots=hRJiVuXKlr&sig=Gg-Q8xN0wY8rRs2VKMoLqU6RH4Q&hl=pl&sa=X&ved=0ahUKEwjSh6mW783YAhVFWBQKHdVsAUs4ChDoAQhBMAY#v=onepage&q=obrona%20konieczna%20a%20udzia%C5%82%20w%20b%C3%B3jce&f=false, dostęp 10.01.2018 r.