Dzisiejszy artykuł poświęcony jest obowiązkom, jakie sąd rodzinny może nałożyć na rodziców nieletniego w sprawie o czyn karalny lub o demoralizację. Adwokat wyjaśni, jakie obowiązki może nałożyć sąd na rodziców lub opiekuna nieletniego. Zapraszam do lektury.
Zgodnie z art. 3 § 1 ustawy o postępowaniu w sprawach nieletnich (uopwsn), przy rozpoznawaniu sprawy nieletniego sąd rodzinny powinien kierować się przede wszystkim dobrem nieletniego, dążąc do osiągnięcia korzystnych zmian w jego osobowości i zachowaniu się oraz dążąc do prawidłowego spełniania przez rodziców lub opiekuna ich obowiązków wobec nieletniego, przy jednoczesnym uwzględnieniu interesu społecznego.
Zgodnie z art. 6 uopwsn, sąd rodzinny może zastosować wobec nieletniego środki wychowawcze lub środek poprawczy w postaci umieszczenia w zakładzie poprawczym. Sąd umieszcza nieletniego w tzw. „poprawczaku” jedynie w przypadku, gdy stopień demoralizacji nieletniego jest wysoki, oraz okoliczności i charakter czynu, zwłaszcza gdy inne środki wychowawcze okazały się nieskuteczne lub nie rokują resocjalizacji nieletniego. Jeżeli nieletni popadł w konflikt z prawem po raz pierwszy, a stopień jego demoralizacji jest niski, sprawa prawdopodobnie zakończy się orzeczeniem przez sąd jedynie środka wychowawczego.
Środki wychowawcze, jakie może zastosować sąd rodzinny
- upomnienie,
- zobowiązanie do określonego postępowania (a zwłaszcza do naprawienia wyrządzonej szkody, do wykonania określonych prac lub świadczeń na rzecz pokrzywdzonego lub społeczności lokalnej, do przeproszenia pokrzywdzonego, do podjęcia nauki lub pracy, do uczestniczenia w odpowiednich zajęciach o charakterze wychowawczym, terapeutycznym lub szkoleniowym, do powstrzymania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach albo do zaniechania używania alkoholu lub innego środka w celu wprowadzania się w stan odurzenia),
- ustanowienie nadzoru odpowiedzialnego rodziców lub opiekuna, ustanowienie nadzoru organizacji młodzieżowej lub innej organizacji społecznej, zakładu pracy albo osoby godnej zaufania – udzielających poręczenia za nieletniego,
zastosowanie nadzoru kuratora, - skierowanie do ośrodka kuratorskiego, a także do organizacji społecznej lub instytucji zajmujących się pracą z nieletnimi o charakterze wychowawczym, terapeutycznym lub szkoleniowym, po uprzednim porozumieniu się z tą organizacją lub instytucją,
- orzeczenie zakazu prowadzenia pojazdów,
- orzeczenie przepadku rzeczy uzyskanych w związku z popełnieniem czynu karalnego,
- umieszczenie nieletniego w młodzieżowym ośrodku wychowawczym albo w rodzinie zastępczej zawodowej, która ukończyła szkolenie przygotowujące do sprawowania opieki nad nieletnim;
- umieszczenie nieletniego w zakładzie poprawczym (zgodnie z art. 10 uopwsn, sąd rodzinny może umieścić nieletniego w poprawczaku, który dopuścił się czynu karalnego będącego przestępstwem i jeżeli przemawiają za tym wysoki stopień demoralizacji nieletniego oraz okoliczności i charakter czynu, zwłaszcza gdy inne środki wychowawcze okazały się nieskuteczne lub nie rokują resocjalizacji nieletniego),
- zastosowanie innych środków zastrzeżonych do właściwości sądu rodzinnego.
Ustanowienie nadzoru odpowiedzialnego rodziców, o którym mowa w art. 6 ust. 3 uopwsn polega na zobowiązaniu rodziców lub opiekuna do składania okresowych sprawozdań (np. raz na 3 miesiące, raz na pół roku) dotyczących zachowania ich dziecka.
Zastosowanie wobec nieletniego środków wychowawczych nie wyklucza jednak nałożenia pewnych dodatkowych obowiązków na rodziców lub opiekuna nieletniego. Sąd rodzinny może zobowiązać rodziców lub opiekuna do poprawy warunków wychowawczych, bytowych lub zdrowotnych nieletniego, a także do ścisłej współpracy ze szkołą, do której nieletni uczęszcza oraz innymi placówkami, takimi jak poradnia psychologiczno-pedagogiczna lub inna poradnia specjalistyczna, zakład pracy, w którym nieletni jest aktualnie zatrudniony, lekarz lub zakład leczniczy. Na rodziców lub opiekuna może być również nałożony obowiązek naprawienia wyrządzonej przez nieletniego szkody w całości lub w części.
Zgodnie z art. 28 uopwsn, sąd rodzinny może wydać postanowienie nakładające powyższe obowiązki na rodziców lub opiekuna nieletniego w dowolnym stadium postępowania. Na to postanowienie można złożyć zażalenie.
